Սպիտակուցներ (պրոտեիններ, պոլիպեպտիդներ), բարձրամոլեկուլային օրգանական միացություններ , որոնք կազմված են պեպտիդային կապով իրար միացած ալֆա-ամինաթթուներից: Կենդանի օրգանիզմներում սպիտակուցների ամինաթթվային հաջորդականությունը որոշվում է գենետիկական կոդով, սինթեզելիս հիմնականում օգտագործվում է ամինաթթուների 20 տեսակ։ Ամինաթթուների տարբեր հաջորդականություններն առաջացնում են տարբեր հատկություններով օժտված սպիտակուցներ։ Ամինաթթվի մնացորդները սպիտակուցի կազմում կարող են ենթարկվել նաև հետատրանսլացիոն ձևափոխությունների, ինչպես բջջում ֆունկցիայի իրականացման ժամանակ, այնպես էլ մինչև ֆունկցիայի իրականացումը։ Հաճախ կենդանի օրգանիզմներում սպիտակուցի երկու տարբեր մոլեկուլներ միանում են միմյանց՝ առաջացնելով բարդ սպիտակուցային կոմպլեքսներ, ինչպիսին, օրինակ, ֆոտոսինթեզ սպիտակուցային կոմպլեքսն է։

Կենդանի օրգանիզմներում սպիտակուցների գործառույթները բազմազան են։ Սպիտակուց ֆերմենտները կատալիզում են օրգանիզմում ընթացող կենսաքիմիական ռեակցիաները և կարևոր դեր են խաղում նյութափոխանակության մեջ։ Որոշ սպիտակուցներ կատարում են կառուցվածքային և մեխանիկական գործառույթ՝ առաջացնելով բջջային կմախքը: Սպիտակուցները կարևոր դեր են կատարում նաև բջիջների ազդանշանային համակարգում, իմունային պատասխանում և բջջային ցիկլում:

Սպիտակուցները մարդու և կենդանիների սննդի կարևոր մասն են կազմում (միս, թռչնամիս, ձուկ, կաթ, ընկուզեղեն, ընդավոր, հացահատիկային բույսեր), քանի որ այս օրգանիզմներում սինթեզվում է միայն անհրաժեշտ սպիտակուցների մի մասը։ Մարսողության գործընթացում սննդի մեջ պարունակվող սպիտակուցները քայքայվում են մինչև ամինաթթուներ, որոնք հետագայում օգտագործվում են սպիտակուցի կենսասինթեզում՝ օրգանիզմի սեփական սպիտակուցների սինթեզի համար, կամ քայքայման գործընթացը շարունակվում է էներգիա ստանալու համար։

Սեքվենավորման մեթոդով առաջին սպիտակուցի՝ ինսուլինի ամինաթթվային հաջորդականության բացահայտման համար Ֆրեդերիկ Սենգերը 1958 թվականին ստացավ Նոբելյան մրցանակ քիմիայի բնագավառում: Ռենտգենային ճառագայթների դիֆրակցիայի մեթոդով 1950-ական թվականներին առաջին անգամ ստացվել է հեմոգլոբինի և միոգլոբինի եռաչափ կառույցները Մաքս Պեուցի և Ջոն Քենդրյուի կողմից համապատասխանաբար, որոնց համար 1962 թվականին նրանք ևս ստացել են քիմիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակ:

<<Ուսուցումը  փորձի  հիման  վրա>>

Նախագիծ 1.Միջառարկայական նախագիծ՝ քիմիա-կենսաբանություն ՝<<Կենսական  տարրեր;  Սպիտակուցներ:Նուկլեինաթթուներ: Ածխաջրեր: Ճարպեր: Վիտամիններ>> 

Մասնակիցներ՝ ավագ դպրոց-վարժարանի  սովորողներ

Ուղղորդող   հարցերը`

• Որո՞նք են  կենդանի  օրգանիզմի  հիմնական  տարրերը

Կենդանի օրգանիզմի հիմնական տարրերն են ՝ մակրոտարրերը, միկրոտարրերը և ուլտրատարրերը։ Մակրոտարրերն են օրինակ ՝ ածխածինը (C), ջրածինը (H), թթվածինը (Օ), ազոտը (N), ֆոսֆորը (P) և ծծումբը (S): Միկրոտարրերն էին ՝ երկաթը (Fe), կալցիումը (Ca), նատրիումը (Na), քլորը (Cl), կալիումը (K), յոդը (I), մագնեզիումը (Mg), ֆտորը (F), ցինկը (Zn), ալյումինը (Al), սիլիցիումը (Si) և մանգանը, իսկ ուլտրատարրերն են ՝ ոսկին (Au), արծաթը (Ag) և այլն։

• Ո՞րն է  կենդանի  օրգանիզմի  կառուցվածքային  միավորը

Կենդանի օրգանիզմի կառուցվածքային միավորը ՝ բջջիջներն են։ Բջջի 70-80%-ը կազմված է ջրից, 10-20%-ը սպիտակուցներից, 2%-ը ճարպերը, 0,2-2%-ը նուկլեինաթթուները, իսկ 0,2%-ը ածխաջրերը։

• Ինչու՞  են  գիտնականներն ասում. «Կյանքը՝ սպիտակուցների գոյության ձևն  է»

Գիտնականները ասում են այդպես, որովհետև սպիտակուցները շատ մեծ դեր ունեն մեր կյանքում և դրանց շնորհիվ է, որ մենք ապրում ու շնչում ենք։

• Որո՞նք են սպիտակուցների, ածխաջրերի, ճարպերի, նուկլեինաթթուների գործառույթները կենդանի օրգանիզմում
• Ինչպիսի՞  օրգանական և  անօրգանական  նյութեր  կան  կենդանի  օրգանիզմում:

Օրգանական նյութերն են ՝ սպիտակուցները, ածխաջրերը, սախառոզը, գլյուկոզը, ճարպերը, լիպիդները, գլիկոգենը, օսլան, նուկլեինաթթուները և այլն, իսկ անօրգանական նյութերն են ՝ ջուրը (H2O), կերակրի աղը (NaCl), յոդը (I), թթվածինը (O), աղաթթուն (HCl) և այլն։

1. բառարանների տեսակները

Լեզվական բառարանններ

Բացատրական բառարան, դարձվացքաբանական բառարան, հոմանիշ-հականիշ բառարան, հեղինակային բառարան, ուղղախոսական բառարան, ուղղագրական բառարան, թարգմանչական բառարան, միալեզվային բառարան, երկլեզվային բառարան, բազմալեզվային բառարան, համեմատական բառարան:

Հանրագիտական բառարններ

կենսագրական բառարան, գրաբարյան բառարան, օտար բառերի բառարան, մասնագիտական բառարան, քերականական բառարան:

2. անձնանունների բառարանից դուրս գրել 10 անձնանուններ, և բացատրել նշանակությունը։

1. Ետիկար— որի անունով մի խաչքար կա Աքիրմանի Ս. Աստվածածին եկեղեցու հարավային պատի վրա:
2. Դադամ— հայրերը այս անունը տալիս էին իրենց որդիներին հաճախակի, որ հիշեն իրենց հորը:
3. Ամիր-Երկաթ, հայկական արական անուն։ Կազմված է amiīr՝ «իշխան» արաբական և հայկական երկաթ բառերից։ Գործածվել է 13-րդ դարերում:
4. Ավա-կանացի անուն անգլերենում և այլ լեզուներում։ Ավա անունը ունի ծագման տարբեր տարբերակներ: Վերջին շրջանում նրա հայտնիությունը կարող է կապված լինել 1990-ականներին հայտնի մի շարք երեխաների հետ, որոնց, ի վերջո, անվանում էին հայտնի դերասանուհի Ավա Գարդների պատվին:
5. Աղեակ-հայկական իգական և արական անուն։ Առաջացել է միջին հայերեն աղեակ, որն էլ իր հերթին գավառական աղէկ՝ «լավ» բառից։ 
6. Աղբերշահ-հայկական արական անուն։ Առաջացել է հայերեն եղբայր և պարսկական  šāh՝ «թագավոր» բառերից։
7. Ավագշահ— հայկական արական անուն։ Կազմված է հայերեն Ավագ անունից և պարսկերեն՝ شاه, շահ` «թագավոր» բառից:
8. Ամպակ— հայկական արական անուն։ Համարվում է Մովսես Խորենացու  հնարած անուններից մեկը։ Կազմված է հայերեն ամպ բառից։ Գրվում է նաև Ամբակ։
9. Դասապետ— հայկական արական անուն։ Առաջացել է հայերեն դաս և պետ բառերից:
10. Գագտուր— հայկական անուն։ Առաջացել է Գագ և -տուր բառերով։ Նշանակում է «Գագի տվածը»։ Գագ բառը ոչ թե անձնանուն է, այլ Վրաց դաշտի Գագայ Ս. Խաչը , որը հայտնի ուխտատեղի էր։

3. ընտրել 10 բարբառային բառ և բացատրել

1.Կացի-սպասի

2.Գիլիկ-փոքրիկ անիվ

3. Աճարկուտ-վայր որտեղ շատ հաճարի ծառեր կան

4.Իծկոթ-թթու դնելու բույս

5.Դամբիլ-դամբուլ

6.Եգընթու-ուտելիքի մնացորդ

7.Դըրվերել-ներքև իջնել

8.Այբեջար- 1.հորեղբայր, 2.տգեղ

9.Աշկերտ-արհեստավորի աշակերտ

10.Ամեխ- 1.անմեղ, 2.հանդարտ

4. բառարանը ինձ համար փոքրիկ շարադրություն։

Բառարանը բառապաշարը զարգացնելու համար միջոց է, հաճախակի եմ օգտվում բառարանից որևէ բառի բացատրություն, կամ հոմանիշ, հականիշ գտնելու համար: Հիմնականում օգտվում եմ բացատրական և ուղղագրական բառարաններից, քանի որ նմանատիպ վարժություններ անելիս շատ է հարկավոր:

Դե ինչ մեզ մոտ արդեն սկսվել է ուսումնական երկրորդ պլանը, և ինչպես գիտենք բոլոր սովորողները արդեն կարող են փոխել ընտրության գործունեության առարկաները։ ԵՎ ինչպես բոլորը այնպես էլ ես, որոշեցի փոխել այն, բայց միայն ֆիզկուլտուրա առարկայինը, դե քանի որ բասկետբոլը ինձ այնքան եմ չհետաքրքրեց, այդ իսկ պատճառով որոշեցի փոխել թենիս։ Ճիշտ է ես սիրեցի ընկեր Ալինային, բայց ցավում եմ ինձ այդ սպորտաձևը դուր չեկավ, և ասեմ, որ առաջին անգամ էի աշխատում ընկեր Ալինայի հետ ու շատ սիրեցի նրան, բայց որոշեցի փոխել։ Իսկ ինչ վերաբերվում է թենիսին ասեմ, որ ընկեր Հասմիկի հետ մեկ տարի շարունակ աշխատել եմ։ Սիրել եմ և սպորտաձևը և ուսուցչին։ Իսկ կինոֆոտոյի մասին խոսքեր չունեմ, շա՜տ եմ սիրում ընկեր Անիին, շատ հետաքրքիր է անցնում մեր դասերը, և ասեմ, որ շատ լավ ենք աշխատում ընկեր Անիի հետ, և առարկան եմ սիրում շատ, և ընկեր Անիին։

Ողջույն։ Դե ինչպես գիտենք սիրելի Սեբաստացիներ մեզ մոտ շարունակվում է հունվարյան ճամբարը, և մենք ընտրել ենք բազմալեզու ջոկատից անգլերեն լեզուն, և մեր ուսուցչուհին է ընկեր Սերինեն։ Մենք ամբողջ ջոկատով ճամբարի ընթացքում շատ լավ ժամանակ ենք անցկացրել, դե սկզբի մեկ շաբաթը ընկեր Սերինեն բացակայել էր և նրան էր փոխարինել ընկեր Անիկը։ Մենք ընկեր Անիկի հետ սկզբի շաբաթը անում էինք դասեր, դե դասեր ասելով նկատի ունեմ կարդում էինք անգլերեն լեզվով տեքստեր և թարգմանում հայերեն, այնուհետև խաղում էինք խաղեր, օրինակ` Ալիաս, խաղը կայանում է նրանում, որ բջջայինի էկրանին հայտնվում են անգլերեն բառեր, որոնց իմաստները պետք է բացատրենք, այնուհետև խաղացել ենք մեզ բոլորիս ծանոթ Մաֆիան, դե կարծում եմ կարիք չկա բացատրելու խաղի կանոնները, հետո գնացել էինք շրջայցի քոլեջ և գեղարվեստ, ծանոթացել դպրոցներին, տեղակայքին և վերադարձել մայր դպրոց։ ԵՎ հետո վերջապես վերադառնում է մեր շատ սիրելի ընկեր Սերինեն, որին անչապ կարոտել էինք և անհամբեր սպասում էինք։ Դե ընկեր Սերինեի հետ նույնպես կարդում էինք անգլերեն լեզվով տեքստեր և թարգմանում հայերեն, որպեսզի զարգացնենք մեր բառապաշարը, հետո որոշեցինք գնալ Skipark հայերեն լեզվով ասաց` սահադաշտ։ Հունվարի 27-ին ժամը 11։00 գնացինք Իրինա Ռոդինինովնայի անվան գեղասահքի դպրոց սահելու։ Դե բնականաբար ջոկատից ոչ բոլորն էին կարող սահուն և վարժ սահել, բայց քիչ-քիչ սովորեցին, այնուհետև հաջորդ օրը երբ եկանք դպրոց որոշեցինք պատրաստել English breakfast` Անգլիական նախաճաշ։ Որոշեցինք, որ ջոկատից ամեն մի երեխա պետք է բերի բաղադրատոմսից մի ինչ որ մաս, այսպես բոլորս հաջորդ օրը եկանք դպրոց մեզ հետ բերելով այդ ամենը և սկսեցինք պատրաստել, չեմ ուզում ընդլայնվել են հերթով բացատրել ով ինչ կտրատեց, ինչ ժարիտեց և այլն… Մենք պատրաստեցինք` շա՜տ գեղեցիկ և համեղ տեսք ուներ։ Ճիշտ է մենք չէինք ասել ընկեր Ջուլիին և ընկեր Մարթային, որ նման բան ենք կազմակերպել և որոշել էինք անակնկալ անել և հրավիրել իրենց մեր նախաճաշին, այն էլ հանկարծ գալիս է ընկեր Ջուլին և տեսնում այն ամենը ինչ որ մտադիր էինք անել։ ԵՎ այսպես նստեցինք նախաճաշի և ինչպես ասացի հրավիրել էինք նաև ընկեր Մարթային, նախաճաշը վերջացրեցինք և իսկապես բոլորս շատ հավանեցինք մեր իսկ պատրաստած ձեռքերով նախաճաշը, չմոռանամ նշել, որ նախաճաշելու ընթացքում զրուցում էինք ընկեր Ջուլիի հետ տարբեր թեմաներից`դպրոցի հետ կապված։ Շատ ուրախ էինք, որ հավանել էին ընկեր Ջուլին և ընկեր Մարթան մեր պատրաստածը, և իսկապես շատ ոգևորված էինք։ Դե ինչ այսքանը հունվարյան ճամբարի մասին, շատ լավ անցավ ճամբարը և կարծում եմ, որ մյուս տարի ավելի քան հետաքրքիր կանցնի։

Two days ago, the parent of one of the high school students, who can be said to be a programmer, came to our educational complex to talk about how to protect personal accounts so that it might be hacked or a person could not break it. We talked about various personal account issues, notifications, he told a little, showed the right direction on how to protect the page from some people.

․ Քանի՞ անգամ պետք է մեծացնել լիցքերի միջև հեռավորությունը, որպեսզի նրանցից մեկի լիցքի մեծությունը 16 անգամ մեծացնելուց հետո նրանց փոխազդեցության ուժը մնա նույնը: 

2․ Նկարում պատկերված երեք կետային լիցքերից որո՞նք են իրար ձգում: 

• A և B
• C և B
• A և C

3․ Քրոմի միջուկում կա 52 մասնիկ, դրանցից 28-ը նեյտրոններ են: Միջուկում քանի՞ պրոտոն կա: 

52-28=24

4․ −5 նԿլ , −4 նԿլ և −3 նԿլ լիցքերով 3 միատեսակ գնդեր հպում են միմյանց, այնուհետև իրարից հեռացնում: Որքա՞ն կլինի յուրաքանչյուր գնդի ձեռք բերած լիցքը: 

5․ Նկարում հոսանքի ո՞ր ազդեցությունն է պատկերված: 

• ջերմային
• մագնիսական
• քիմիական
• կենսաբանական

6․ Ո՞ր մասնիկների շարժումով է պայմանավորված էլեկտրական հոսանքը պղնձե հաղորդալարում: 

• բացասական իոնների
• դրական իոնների
• էլեկտրոնների
• նեյտրոններիվ

7․ Որքա՞ն ժամանակում հաղորդալարով կտեղափոխվի 24 Կլ լիցք, եթե հոսանքի ուժը նրանում 2.5 Ա է:

t=q/I = 24/2.5=9.6

8․ Ի՞նչ սարքերից է կազմված նկարում պատկերված էլեկտրական շղթան: 

• Ռեզիստոր
• Ամպերաչափ
• Մարտկոց
• Անջատիչ
• Լամպ

9․ Ջահի լամպի պարույրով յուրաքանչյուր 8 վայրկյանում անցնում է 2 Կլ լիցք: Ինչի՞ է հավասար հոսանքի ուժը լամպում:

I=q/t= 2/8=0.25

10․ Էլեկտրական սղոցը, որով անցնում է 10 Ա հոսանք 25 րոպեում=1500վ կատարեց 5700 կՋ=5700000Ջ աշխատանք: Որքա՞ն է լարումը նրա սեղմակներին: 

U=A/q =5700000/15000=380Վ q=I•t=10•1500=15000Կլ

11․ Որքա՞ն է լարումը 0.4 կՕմ դիմադրություն ունեցող հաղորդչի ծայրերին, եթե նրանով անցնող հոսանքի ուժը 200 մԱ է: 

U = IR = 200*0,4 =  80

12․ Ռեզիստորով, որի ծայրերին կիրառված է 4 Վ լարում, 2 րոպեում անցել է 90 Կլ լիցք: Գտեք հաղորդչի դիմադրությունը: Պատասխանը գրեք ամբողջ թվի ճշտությամբ: 

R = U/I

I = q/t = 90 / 120 = 0,75

R = 4/0,75 = 5,3 = 5

13․ Քանի՞ էլեկտրոն կանցնի 300 Օմ դիմադրություն ունեցող հաղորդալարով 50 վայրկյանի ընթացքում, եթե նրա ծայրերին կիրառվի 4.8 Վ լարում: Պատասխանը գրել հարյուրերորդականի ճշտությամբ: 

14․ Որքա՞ն է նկարում պատկերված շղթայի տեղամասով անցնող հոսանքի ուժը, եթե հաղորդիչներից առաջինի դիմադրությունը՝ R1 = 5 Օմ է, երկրորդինը՝ R2 = 5 Օմ: Լարումը տեղամասի ծայրերում՝ U = 60 Վ: 

R = R1+R2=10

I = U/R = 60/10 = 6

15․ Շղթան կազմված է միմյանց հաջորդաբար միացված երեք հաղորդիչներից, համապատասխանաբար՝ 3 Օմ, 3 Օմ և 4 Օմ դիմադրություններով: Լարումը այդ տեղամասի ծայրերում 60 Վ է: Որոշեք լարում յուրաքանչյուր հաղորդչի ծայրերին: 

R = 3+3+4 = 10Օմ

I = U/R = 60/10 = 6

U1 = IR1 = 6*3=18

U2 = IR2 = 6*3 = 18

U3 = IR3 = 6*4 = 24

16․ Շղթան կազմված է միմյանց զուգահեռ միացված երեք լամպերից, համապատասխանաբար՝ 5 Օմ, 2 Օմ և 0.5 Օմ դիմադրություններով: Լարումը այդ տեղամասի ծայրերում՝ 60 Վ: Որոշեք յուրաքանչյուր լամպով և ամբողջ շղթայով անցնող հոսանքի ուժը: 

I1 = U/R1 = 60/5 = 12

I2 = U/R2 = 60/2 = 30

I3 = U/R3 = 60 / 0,5 = 120

I = I1+I2+I3 = 12+30+120= 162

17․ 50 Օմ դիմադրություն ունեցող էլեկտրական փոշեկուլը միացրեցին 120 Վ լարման ցանցին: Որքա՞ն աշխատանք կկատարի նրանում հոսանքը 10 րոպեի ընթացքում:

A = IUt

I = U/R

A = U/R * U *t = U2t/R =14400*10/50 = 2880

18․ 3 Վ լարման և 4 Ա հոսանքի ուժի դեպքում գրասալիկի մարտկոցի լիցքավորումը տևեց 0.5 ժամ: Որոշե՛ք հոսանքի կատարած աշխատանքը այդ ընթացքում:

A = IUt = 4*3*1800= 21600

19․ Էլեկտրական փոշեկուլի տեղեկագրում գրված է 127 Վ և 2.5 Ա: Որքա՞ն է նրա էլեկտրաշաժիչի հզորությունը: 

P = IU = 127*2,5 = 317,5

20․ Ջեռուցչում հոսանքի ուժը 2 Ա է, իսկ ցանցի լարումը, որին նա միացված է 120 Վ է: Որքա՞ն ժամանակում այն կարող է եռացնել 0.5 կգ զանգվածով 5 °C ջերմաստիճանի ջուրը: Ընդունել, որը ջուրը եռում է 100 °C ջերմաստիճանում, իսկ նրա տեսակարար ջերմունակությունը՝ cջուր =4200 Ջ/կգ°C 

Первая встреча с дубом 

На краю дороги стоял дуб. Вероятно в десять раз старше берез, составлявших лес, он был в десять раз толще и в два раза выше каждой березы. Это был огромный в два обхвата дуб с обломанными, давно видно, суками и с обломанной корой, заросшей старыми болячками. С огромными своими неуклюжими, несимметрично-растопыренными, корявыми руками и пальцами, он старым, сердитым и презрительным уродом стоял между улыбающимися березами. Только он один не хотел подчиняться обаянию весны и не хотел видеть ни весны, ни солнца.

«Весна, и любовь, и счастие!» – как будто говорил этот дуб, – «и как не надоест вам все один и тот же глупый и бессмысленный обман. Все одно и то же, и все обман! Нет ни весны, ни солнца, ни счастия. Вон смотрите, сидят задавленные мертвые ели, всегда одинаковые, и вон и я растопырил свои обломанные, ободранные пальцы, где ни выросли они – из спины, из боков; как выросли – так и стою, и не верю вашим надеждам и обманам». Князь Андрей несколько раз оглянулся на этот дуб, проезжая по лесу, как будто он чего-то ждал от него. Цветы и трава были и под дубом, но он все так же, хмурясь, неподвижно, уродливо и упopно, стоял посреди их.

«Да, он прав, тысячу раз прав этот дуб, думал князь Андрей, пускай другие, молодые, вновь поддаются на этот обман, а мы знаем жизнь, – наша жизнь кончена!» Целый новый ряд мыслей безнадежных, но грустно-приятных в связи с этим дубом, возник в душе князя Андрея. Во время этого путешествия он как будто вновь обдумал всю свою жизнь, и пришел к тому же прежнему успокоительному и безнадежному заключению, что ему начинать ничего было не надо, что он должен доживать свою жизнь, не делая зла, не тревожась и ничего не желая.»

 Вторая встреча с дубом

«Уже было начало июня, когда князь Андрей, возвращаясь домой, въехал опять в ту березовую рощу, в которой этот старый, корявый дуб так странно и памятно поразил его. Бубенчики еще глуше звенели в лесу, чем полтора месяца тому назад; все было полно, тенисто и густо; и молодые ели, рассыпанные по лесу, не нарушали общей красоты и, подделываясь под общий характер, нежно зеленели пушистыми молодыми побегами.

«Да, здесь, в этом лесу был этот дуб, с которым мы были согласны», подумал князь Андрей. «Да где он», подумал опять князь Андрей, глядя на левую сторону дороги и сам того не зная, не узнавая его, любовался тем дубом, которого он искал. Старый дуб, весь преображенный, раскинувшись шатром сочной, темной зелени, млел, чуть колыхаясь в лучах вечернего солнца. Ни корявых пальцев, ни болячек, ни старого недоверия и горя, – ничего не было видно. Сквозь жесткую, столетнюю кору пробились без сучков сочные, молодые листья, так что верить нельзя было, что этот старик произвел их. «Да, это тот самый дуб», подумал князь Андрей, и на него вдруг нашло беспричинное, весеннее чувство радости и обновления. Все лучшие минуты его жизни вдруг в одно и то же время вспомнились ему.

«Нет, жизнь не кончена в 31 год, вдруг окончательно, беспеременно решил князь Андрей. Мало того, что я знаю все то, что есть во мне, надо, чтобы и все знали это: и Пьер, и эта девочка, которая хотела улететь в небо, надо, чтобы все знали меня, чтобы не для одного меня шла моя жизнь, чтоб не жили они так независимо от моей жизни, чтоб на всех она отражалась и чтобы все они жили со мною вместе!»

Какие мысли Андрея вам близки и почему?

Что жизнь не заканчивается в 30 лет

Какова роль дуба в этой сцене?
Дерево играет большую роль, потому что благодаря ему Андрей понимает, что жизнь продолжается.

Что изменилось в мыслях князя Андрея после второй встречи с дубом?

Андрей изменил свое мировоззрение и стал позитивно смотреть на жизнь

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 1. Լրացնել բաց թողած տառերը և երկհնչյունները.

Ուղևոր, խորազնին, տարորոշել, ընդդիմանալ, ապուխտ, անզուգական, միջօրե, միլիարդ, հանրօգուտ, վերելք:

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 2. Վերականգնել տրված բառերի անհնչյունափոխ արմատները․ (օրինակ՝ լուսաբաց-լույս).

Հանգուցավոր-հանցույց

Հորեղբայր –հայր

 Երեսնամյա-երեսուն

Ատենակալ-ատյան

Իշուկ-էշ

Ուղղաձիգ-ուղիղ

Հրապուրիչ-հրապույր

Հուզառատ-հույզ

Գինեվետ-գինի

 Ածխահատ-ածուխԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 3. Տրված բառերն ըստ անհրաժեշտության գրել միասին, անջատ կամ գծիկով.

 Մերձ (քաղաքային) -մերձքաղաքային
 տարե (վերջ)   —  տարեվերջ
 լեփ (լեցուն)   -լեփ-լեցուն
 հարավ (արևմտյան) -հարավարևմտյան
 հարյուր (քսանչորս)  -հարյուր քսանչորս
 տեսակ (տեսակ) — տեսակ-տեսակ
 հայերեն (ֆրանսերեն)- հայերեն-ֆրանսերեն
 ի (զեն) —  ի զեն
 ծովից (ծով) -ծովից ծով
 ըստ (ամենայնի)  ըստ ամենայնի

 ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 4. Կետադրել.

Անդնդախոր կիրճում լսվում է Դեբեդի շառաչյունը՝ միօրինակ ու թախծալի: Գետի ափին ուղղաձիգ բարձրանում են պղնձագույն ժայռերը՝ լերկ, սրածայր գագաթներով: Երբ հայացքդ գցում ես այդ քարաժայռերին, անսովոր սարսուռ ես զգում: Թվում է, թե ուր որ է կփլվեն դրանք և ահավոր բարձունքից կթափվեն ձորը՝ իրենց փլատակների տակ ծածկելով ամեն ինչ:

Առաջադրանք 5․Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ ածանցավոր բայը։
1. որոնել, թոշնել, տոնել, իջնել
2. զբոսնել, հայտնել, տեսնել, ձոնել
3. օթևանել, հորինել, հիմնել, ելնել4. հասնել, մթնել, մեկնել, դեղնել
5. զանազանել, խթանել, անվանել, հագնել
6. ճանաչել, զեղչել, փախչել, կանչել
7. թռչել, շնչել, գոչել, հնչել
8. կոչել, կորչել, շառաչել, կանաչել
9. եզրապատել, կոտրատել, ընդհատել, վանկատել
10.կարոտել, կավճոտել, ցատկոտել, փոշոտել

6. Ո՞ր  շարքի բառերն են իրար հոմանիշ․

1. շուրջկալ, ճղակում, շրջափակում, բնկալ
2. ցամաք, անջրդի, ջրազուրկ, խորշակ
3. ոստան, մայրաքաղաք, գահանիստ, թագավորանիստ
4. պայազատ, թագաժառանգ, իշխանազն, սեպուհ

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 7․Վերականգնել հետևյալ բառերի առաջին  անհնչյունափոխ  ձևերը.

Ռմբակոծել-ռումբ, սրճարան-սուրճ, կնքել-կնիք, մտամոլոր-միտ, վիրաբույժ-վերք, զինագործ-զենք, ըմպանակ-ումպ, գրադարան-գիրք, ընչաքաղց-ինչ, ծաղկաբույլ-ծաղիկ, կապտավուն-կապույտ։

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 8․Ընդգծիր այն բառերը, որոնցում կա

-ակ վերջածանցը․
Մահակ, սոխակ, գնդակ, բանակ, գիտակ, գրտնակ, բռնակ, կատակ, թիակ, հատակ, սահնակ, վահանակ, գնդակ:

—որդ վերջածանցը․
Հինգերորդ, անձրևորդ, դիտորդ, որսորդ, չորրորդ, առաջնորդ,վարորդ, գնորդ։

-ուկ վերջածանցը:
Բազուկ, մժղուկ, ձագուկ, մանուկ, բամբուկ, թզուկ, տաղտուկ,հորթուկ, քերուկ։

—գին վերջածանցը․
Էժանագին, գլխագին, ուժգին, ցավագին, փրկագին, սրտագին,թախանձագին, թանկագին:
—եղ վերջածանցը․ Ասեղ, զորեղ, տաշեղ, գունեղ, մարմնեղ, պղպեղ, համեղ,տունուտեղ։

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 9․ Բառաշարքում առանձնացնել հոմանիշ բառերի վեց զույգ:

ա) Գոտեմարտիկ, բերկրանք, դշխո, գորով, սեթևեթանք, երաշխիք, հրճվանք, ըմբիշ, նազանք, խանդաղատանք, թագուհի, գրավական:
բ) Արահետ, երասան, անրջանք, հարգանք, դրախտ, աղջամուղջ, սանձ, իրիկնաշաղ, երազանք, շավիղ, եդեմ, ակնածանք:

Ա)ԳՈՏԵՄԱՐՏԻԿ-ԸՄԲԻՇ, ԲԵՐԿՐԱՆՔ-ՀՐՃՎԱՆՔ, ԳՈՐՈՎ-ԽԱՆԴԱՂԱՏԱՆՔ, ՍԵԹԵՒԵԹԱՆՔ-ՍԱԶԱՆՔ, ԵՐԱՇԽԻՔ-ԳՐԱՎԱԿԱՆ, ԹԱԳՈՒՀԻ-ԴԺԽՈ

)Արահետ—շավիղ, երասան—սանձ, հարգանք—ակնածանք, դրախտ—եդեմ, 

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ 10․ Գրել ազատ շարադրություն՝ ընտրելով վերնագրերից մեկը․

• Պանդխտություն
• Ես կփոխեմ աշխարհը

Ինչո՞ւ ենք մենք այսպես ապրում

Մենք ապրում ենք մի երկրում` որտեղ ցածր գնահատական ստացողը անգրագետ է, իսկ բարձր ստացողը խելացի, մենք ապրում ենք մի երկրում որտեղ գյուղում ապրողը հետամնաց է, իսկ քաղաքում ապրողը ինտելիգենտ, մենք ապրում ենք մի աշխարհում որտեղ լավ շոր ու կոշիկ հագնողը ավելի լավն է, քան վատ հագնողը, մենք ապրում ենք մի երկրում որտեղ նախադասության մեջ բառը շփոթողին ծաղրում են միանգամից, մենք ապրում ենք մի երկրում որտեղ նիհար մարդուն ասում են էս ոնց ես նիհարել բարակ ճյուղ ես դառել, իսկ գերին ասում են ոնցվոր բոքոն լինես էնպես ես գիրացել ու առանց մտածելու, որ կարող են մարդուն նեղացնել, մարդուն ենթարկել ստրեսի։ Մենք ապրում ենք մի երկրում որտեղ, եթե դու ամբոխի մի մասը չես ապա դու կորած ես, այն երկրում որտեղ յուրաքանչյուրի ասաց բառը կարող է լինել ինչոր մեկի կյանքը, կամ քանդել այն, մենք ապրում ենք մի երկրում որտեղ բոլորն ուզում են, որ ապրես իրենց ուզած ձևով, և ի վերջո մի երկրում ես կասեի աշխարհում` որտեղ ԵՍ լինելը ընդունված չէ։ Ինչո՞ւ ենք մենք այսպես ապրում:

• Մահ և անմահություն
• Արևի երկիր Հայաստանս